เกจปรับแรงดัน (Pressure Regulator) คือ อุปกรณ์ที่ใช้ในการควบคุมแรงดันของของไหล เช่น น้ำ ลม ก๊าซ เป็นต้น โดยทำหน้าที่ปรับแรงดันของของไหลให้อยู่ในระดับที่ต้องการ เกจปรับแรงดันประกอบด้วย 2 ส่วนหลักๆ ได้แก่
- ตัวเรือน ทำหน้าที่เป็นโครงยึดอุปกรณ์ต่างๆ ของเกจปรับแรงดัน
- ระบบควบคุมแรงดัน ทำหน้าที่ควบคุมแรงดันของของไหล โดยอาศัยหลักการของแรงดันย้อนกลับ (Back Pressure)
หลักการทำงานของเกจปรับแรงดัน
หลักการทำงานของเกจปรับแรงดัน คือ อาศัยหลักการของแรงดันย้อนกลับ โดยอาศัยวาล์วลูกสูบ (Ball Valve) หรือวาล์วแผ่น (Disc Valve) เป็นตัวควบคุมแรงดันของของไหล เมื่อมีแรงดันของของไหลดันให้วาล์วลูกสูบหรือวาล์วแผ่นเปิดออก ของไหลก็จะไหลผ่านเกจปรับแรงดัน แรงดันของของไหลที่ไหลผ่านเกจปรับแรงดันจะดันให้วาล์วลูกสูบหรือวาล์วแผ่นปิดลง ส่งผลให้แรงดันของของไหลลดลง และเมื่อแรงดันของของไหลลดลง วาล์วลูกสูบหรือวาล์วแผ่นก็จะเปิดออกอีกครั้ง ของไหลก็จะไหลผ่านเกจปรับแรงดันต่อไป กระบวนการนี้จะเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าจนกว่าแรงดันของของไหลจะคงที่อยู่ในระดับที่ต้องการ
ประเภทของเกจปรับแรงดัน
เกจปรับแรงดันสามารถแบ่งออกได้เป็นประเภทต่างๆ ตามลักษณะการใช้งาน ได้แก่
- เกจปรับแรงดันแบบตั้งโต๊ะ (Bench Mount Pressure Regulator) เป็นเกจปรับแรงดันที่ติดตั้งบนโต๊ะ เหมาะสำหรับการใช้งานทั่วไป เช่น การใช้งานในห้องทดลอง การใช้งานในโรงงานอุตสาหกรรม เป็นต้น
- เกจปรับแรงดันแบบพกพา (Portable Pressure Regulator) เป็นเกจปรับแรงดันที่ออกแบบมาให้พกพาสะดวก เหมาะสำหรับการใช้งานนอกสถานที่ เช่น การใช้งานในงานซ่อมบำรุง การใช้งานในงานก่อสร้าง เป็นต้น
- เกจปรับแรงดันแบบอัตโนมัติ (Automatic Pressure Regulator) เป็นเกจปรับแรงดันที่ทำงานโดยอัตโนมัติ เหมาะสำหรับการใช้งานที่ต้องการควบคุมแรงดันของของไหลให้คงที่ เช่น การใช้งานในระบบนิวเมติกส์ การใช้งานในระบบไฮดรอลิกส์ เป็นต้น
การใช้งานของเกจปรับแรงดัน
เกจปรับแรงดันมีการใช้งานอย่างหลากหลาย เช่น
- ใช้ในการควบคุมแรงดันของน้ำ เช่น การใช้งานในระบบประปา การใช้งานในระบบน้ำพุ เป็นต้น
- ใช้ในการควบคุมแรงดันของลม เช่น การใช้งานในระบบนิวเมติกส์ การใช้งานในระบบลมกระแทก เป็นต้น
- ใช้ในการควบคุมแรงดันของก๊าซ เช่น การใช้งานในระบบแก๊สอุตสาหกรรม การใช้งานในระบบดับเพลิง เป็นต้น
ข้อควรระวังในการใช้เกจปรับแรงดัน
การใช้เกจปรับแรงดันมีความเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายต่างๆ ดังนั้น จึงควรปฏิบัติตามข้อควรระวังในการใช้เกจปรับแรงดันอย่างเคร่งครัด ดังนี้
- ควรตรวจสอบสภาพของเกจปรับแรงดันให้อยู่ในสภาพที่พร้อมใช้งาน
- ไม่ควรใช้เกจปรับแรงดันเกินพิกัดการใช้งาน
- ไม่ควรใช้เกจปรับแรงดันในบริเวณที่มีอุณหภูมิสูงหรือมีประกายไฟ
- ไม่ควรใช้เกจปรับแรงดันในบริเวณที่มีสารเคมีกัดกร่อน
โดยสรุปแล้ว เกจปรับแรงดันคืออุปกรณ์ที่ใช้ในการควบคุมแรงดันของของไหล ซึ่งสามารถใช้ประโยชน์ได้ในงานหลากหลายประเภท